خوابیدن اسب، چرا و چگونه

اسب با روش مخصوصی می خوابد و بلند می شود، اول دست ها و سپس پاها را خم  می کند. سر و گردن وزنه های توازن در خوابیدن هستند. هر چهار دست و پا زیر بدن جمع می شود. سینه و قسمت زیرین شکم و کفل با زمین تماس پیدا می کند.

 اسب های بالغ مدت زیادی نمی خوابند، کره هایی که در کنار مادر خود روی زمین دراز کشیده اند بیش تر و به خود روی زمین دراز کشیده اند بیش تر و به پهلو هم می خوابند. علت آن که اسب های بالغ نمی توانند زیاد درازکش بخوابند، مشکلات تنفسی است. وقتی اسب بالغ خوابیده است تبادل خون در ریه تنها به مدت ۱۵ دقیقه به درستی انجام می پذیرد و بعد از آن اسب ناچار است بلند شود؛ اما برای کره ها چنین نیست و دیده شده که ساعت ها می خوابند. به نظر می رسد عواملی در مغز کار خواب عمیق و خواب پلک های متحرک را ترتیب می دهند؛ همچنین بیداری این حیوان از این مکانیزم پیروی می کند. اسب های جوان بیش تر از اسب های مسن به پهلو می خوابند و خواب آن ها بیش تر به صورت حرکت سریع پلک می گذرد. هر چند تعداد و مدت خواب اسب های مختلف ممکن است متفاوت باشد، ولی برای یک اسب همیشه ثابت است. به نظر می رسد خواب در حالی که پلک ها سریعا تکان می خورند برای اسب ها با اهمیت باشد، زیرا در این حال موادی در خون توسط مغز ترشح می شود که در شرایط خواب دیگر وجود ندارد. آزمایش نشان می دهد که اگر از اسب REM یا خواب با پلک های متحرک را بگیرند، برخی حرکات را فرا نمی گیرند یا با تاخیر می آموزند. قسمت پیشین مغز در این خواب موثر است. پس رابطه ایست بین بخش پیشین مغز، خواب با حرکت پلک و ضبط آموزش طولانی مدت در اسب.

 در خوابیدن به یک طرف معمولا قسمت بالایی دست ها روی قسمت خم شده پایینی قرار می گیرد، پاها باز شده، ابتدا بخش بالایی سپس پایینی خم می شود. حالا که اسب می خواهد به یک طرف بخوابد، کپل آن طرف را روی زمین می گذارد. معمولا اسب دور از اسب های ایستاده و در کنار گله دراز می کشد و برای برخاستن ابتدا از دست ها کمک می گیرد، سپس کپل را بلند می کند و به کمک پاها راست می ایستد.

اسب هم دو نوع خواب دارد؛ خواب سطحی و بریده با پلک های متحرک و خواب عمیق. خواب عمیق بیش تر در منطقه ی قدرت و اختصاصی انجام می گیرد که در آنجا اسب ها امنیت بیش تری داشته و عوامل کلی را می شناسند. به نظر می رسد هورمون خواب ملاتونین باشد که به مقدار زیاد در شب در سرم خون پیدا می شود که به وسیله ی غده ی صنوبری تولید می شود. این هورمون رابطیست بین نور روزانه و ترشح فعالیت غده صنوبری برای ترشح ملاتونین. در طول روز ترشح سروتونین صورت می گیرد که خود عامل ترشح ملاتونین است. این تبادل عادت خواب را در حیوان به وجود می آورد. به هرحال تزریق تریپتوفان که مولد سراتونین است می توانید اسب را روزانه به خواب فرو ببرد. پس دو نوع خواب به صورت عمیق وجود دارد. یکی بریده و منقطع که پلک ها در آن حرکت دارد و دیگری طولانی و عمیق. در همه احوال خواب بریده و مقطع هم عمیق است. چرت زدن یعنی یک خواب موقت و سطحی که حیوان به آن یک خواب مبرم دارد و جزء خودتیماری حیوان است. اسب هم سرپا روی چهار دست و پا ایستاده می خوابد، هم دراز کشیده بر روی یک پهلو افتاده می تواند به خواب برود. سرپا ایستادن و خوابیدن مخاطراتی برای پرستار و مهتر و بازدیدکننده دارد که باید با ایجاد صدا ابتدا حیوان را بیدار و سپس به خلوت آن وارد شد.

موقعی که اسب از اصطبل و مرتع منتقل می شود شب اول را اصلا نمی خوابد، یعنی به پهلو نمی خوابد و مجموع ساعاتی را که می خوابد کمتر از زمانی است که در داخل اصطبل بوده است و این به مدت یک ماه ادامه خواهد یافت. اسب در اصطبل معمولا در ساعات شبانه می خوابد ولی امکان خواب روزانه نیز وجود دارد. از خواب اسب نباید جلوگیری کرد به ویژه وقتی در حال نقل و انتقال است. به عنوان مثال می توان آن را کوتاه بست.

تغذیه هم در نوع وضع خواب موثر است. برخی مواد خوراکی خواب را زیادتر و برخی کمتر می کنند. اسب تقریبا دو و نیم ساعت در شبانه روز ایستاده می خوابد. اسب های بالغ بیش تر از نیم ساعت به پهلو نمی خوابند. در روز اسب معمولا ۸۰ درصد و در شب ۶۰ درصد بیدار است. که در شب بیشتر وقت را به چرت زدن می پردازد. اسبچه ها مدت خواب کمتری دارند. گاهی تا پنج ساعت می خوابند. بعضی اسب ها در بیست و چهار ساعت شش الی هفت ساعت می خوابند که بیش تر آن سرپا می باشد.