سوخت و ساز و متابولیزم بدن اسب

فرآیند سوخت و ساز در بدن اسب ها نیازمند انرژی می باشد.

این روزها همه جا حتی  بر روی جلد مجلات و یا در روزنامه ها از ارتقا دادن و تقویت کردن متابولیزم بدن صحبت می شود.

تعریف متابولیزم فراتر از کم کردن و اضافه کردن وزن و یا میزان کالری مصرف شده می باشد.

چه در بدن انسان ها و یا اسب ها این سوخت و سازها شامل یک سری فرآیندهای شیمیایی هستند که برای انجام شدن نیاز به انرژی دارند.

فرآیند متابولیزم را می توان به دو دسته تقسیم کرد: واکنش های ترکیبی یا آنابولیک که با گرفتن انرژی ترکیبات ساختاری مثل ماهیچه ها را بوجود می آوردند.واکنش های فروساختی که باعث شکسته شدن ترکیبات بزرک و تبدیل آن ها به ترکیبات کوچک تر می شوند و بدین ترتیب انرژی تولید می کنند.

اکثر واکنش های ترکیبی بعد از غذا خوردن اتفاق می افتند.انرژی لازم را برای سوخت و ساز هنگام ورزش کردن و یا فعالیت های دیگر ذخیره می کنند.

آدنوزین تری فسفات واحد انرژی مصرفی توسط بدن است.

نرخ متابولیزم با توجه به میزان انرژی مصرفی بدن برای فعالیت های دیگر در روز مثل نفس کشیدن،تنظیم دمای بدن و…برآورد می شود.این نرخ بسته به اندازه و جنسیت اسب متفاوت است.

واکنش های سوخت و ساز

بعد از هر وعده ی غذایی و در زمان استراحت ،مواد غذایی در بدن تجزیه شده و بین سلول ها پخش می شوند تا در صورت نیاز مصرف شوند.مواد غذایی همچون نشاسته و قند بلافاصله تبدیل به گلوکز می شوند که جذب خون می شوند.افزایش میزان گلوکز در خون موجب تحریک لوزالمعده و نهایتا تولید انسولین می شود که سبب ایجاد مشکلاتی در ماهیچه ها و یا چربی می شود.

مواد غذایی معینی هستند که گلوکز و نهایتا انسولین بیش تری را تولید می کنند.این غذاها سرشار از گلیسمیک هستند.

در مورد مواد غذایی اسب ها می توان گفت که کاه و علوفه کم ترین و ذرت بیش ترین مقدار گلیسمیک را دارند.

گلوکز می تواند طی واکنش هایی شکسته شود و یا به گلیکوژن تبدیل شود.بدلیل اینکه سلول ها تا میزانی به گلوکز نیاز دارند به همین خاطر تبدیل به گلیکوژن می شود و بخش اندک به عنوان انرژی ذخیره می شود.

انسولین در سرعت بخشیدن به واکنش تولید گلیکوژن نقش دارد.

مواد غذایی غنی از فیبر در روده ی بزرگ تخمیر می شوند و یک نوع اسید چرب فرار را تولید می کنند که بخش عمده ی آن را بوتانیک اسید،پروپانیک اسید واستات تشکیل می دهد.

زمانی که جذب شد،پروپانیک اسید در کبد تبدیل به گلوکز می شود و بوتانیک اسید به استات تبدیل می شود. استات می تواند موجب ایجاد چربی شود.

کریستین اورشین،استاد دانشگاه و متخصص تغزیه در دانشگاه کنتاکی گفت:بعد از هر وعده ی غذایی پروتئین های رژیمی تبدیل به آمینواسید می شوند که عمدتا جذب روده ی کوچک می شوند.مصرف عمده ی این آمینواسیدها در تولید پروتئین می باشد.در حیوانات ورزشی مثل اسب ها این آمینو اسیدها در تولید ماهیچه ها نقش مهمی دارند. سنتز و یا تشکیل این ماهیچه ها توسط آمینو اسیدها، انسولین ، یک سری هورمون های معین و نهایتا انجام دادن تمرینات ورزشی انجام می شود.

میزان گلوکز در خون بعد از هر وعده ی غذایی افزایش می یابد.تخمیر شدن فیبر نیز یک فرآیند طولانی به حساب می آید چراکه ۴۸-۲۴ ساعت این فرآیند به طول می انجامد.

اگر اسبی به مدت طولانی راه برود و تغذیه نشود، میزان گلوکز شورع به کم شدن می کند.این کاهش سبب می شود تا هورمون دیگری به نام گلوکاژن تولید شود.این هورمون سبب شکسته شدن گلیکوزن در کبد و تبدیل آن به گلوکز در خون می شود.آمینو اسیدها هم می توانند انرژی تولید کنند و هم تبدیل به گلوکز شوند.اما استفاده از آمینواسید برای تولید انرژی و یا گلوکز یک گزینه ی نهایی است.چراکه این فرآیند خود نیاز به انرژی زیادی دارد و نتیجه آن تولید آمینا می باشد که باید نهایتا به اوره تبدیل شود.

در حین ورزش کردن باید سوخت ها ذخیره شده به حرکت دربیایند تا ماهیچه های اسکلتی انرژی کافی را برای حرکت کردن داشته باشند.در یک ست ورزشی هورمون آدرنالین در خون افزایش می یابد.آدرنالین اسید های چرب را به حرکت وا می دارد و به این ترتیب ماهیچه های اسکلتی انرژی لازم را بدست می آورند.به علاوه این هورمون سبب شکسته شدن گلیکوژن موجود در ماهیچه ها و آزاد شدن گلوکز جهت انجام واکنش های فروساختی و تولید انرژی می شود.در تمامی مراحل کربوهیدرات ها و چربی ها جهت سوخته شدن و ساخت ماهیچه آماده هستند.هنگامی که انرژی زیاد مصرف شود،کربوهیدرات ها شروع به سوختن می کنند و هنگامی که انرژی کم تری نیاز باشد چربی ها اکسید می شوند.هنگام ورزش کردن باید از آمینواسیدها وپروتئین ها به عنوان منبع انرژی استفاده شود.

بسته به شیوه ی مسابقه دادن و روش تربیتی شما،اسب شما باید بتواند بیش ترین میزان سوخت را در بدن خود ذخیره کند. به طور مثال اگر اسب شما در مسابقات استقامتی شرکت می کند بهتر است در رژیم غذایی او میزان بیش تری چربی باشد تابه اسیدهای چرب ،که منبع اصلی تأمین انرژی هستند، تبدیل شوند. این در حالی است که در اسب های مسابقه ای بدلیل استفاده شدن اسیدهای چرب در حین انجام تمرینات ،بهتر است که در رژیم غذایی آن ها میزان گلیکوژن بیش تر باشد.بنابراین رژیم غذایی که میزان کمی قند و نشاسته در آن است برای اسب های مسابقه ای توصیه نمی شود.

نرخ متابولیزم

نرخ متابولیزم در هر حیوانی با توجه به معیارهای متفاوتی اندازه گیری می شود و نشان دهنده ی میزان انرژی لازم می باشد.

به طور مثال حیوانات کوچک تر دارای سطح تماس بیش تری به ازای هر واحد وزنی هستند به همین خاطر میزان گرمای بیشتری از بدن آن ها خارج می شود. به ازای هر واحد وزنش دارای نرخ متابولیزم بیش تری نسبت به فیل است.

اما به طور میانگین در بین موجودات زنده، آن هایی که سنگین تر هستند به میزان انرژی بیش تری نیاز دارند.

به علاوه این نرخ بسته به نژاد و جنسیت متغیر است.برخی از گونه ها  “نگهدارنده ی ساده” نام دارند.مثلا پونی ها و اسب ها نمایشی از این دسته هستند چراکه دارای نرخ پایینی هستند و در مقابل گونه های دیگر مثل اسب های عربی دارای نرخ متابولیزم بالایی هستند.

همچنین دمای محیط در تعیین این نرخ در اسب ها نقش مهمی دارد.ناحیه ی دمایی خنثی ، محدوده ای است که در آن نرخ متابولیزم نیاز به تغییر ندارد.این محدوده در طول سال تغییر می کند.با توجه به شرایط محیطی و همچنین موهای اسب ها این محدوده در طول سال متغیر خواهد بود.زمانی که دمای محیط از دمای بدن اسب پایین تر باشد بدن او برای گرم شدن انرژی بیش تری مصرف می کند و به همین خاطر نرخ متابولیزم افزایش می یابد.

بهنرین راه برای افزایش انرژی در فصل های سرد، اضافه کردن یونجه ی اضافی به رژیم غذایی می باشد.

کنترل هورمونی متابولیزم

همان طور که قبلا نیز به آن اشاره شد، انسولین و گلوکاژن برای تنظیم متابولیزم، با توجه به نیازهای حیوان و شرایط غذایی ، نقش مهمی را ایفا می کنند.این در حالی است که هورمون های دیگر از جمله هورمون رشد،کورتیزل و آدرنالین برای تنظیم میزان انرژی و مصرف آن به کار می روند.هورمون های کلیدی در کنترل نرخ متابولیزم هورمونهای تیروئیدی ،تری اکسین و تریودوتیروئین ، می باشند.این هورمون ها کمتر تحت تأثیر انرژی مصرفی حیوان قرار می گیرند.به این معنی که به صورت ساعتی و یا روزانه تغییر نمی کنند. اما در ازای آن بر روی میزان رشد، میزان گرمای تولیدی ، نحوه ی عملکرد قلب و سنتز گلبول های قرمز خون تأثیرگذارند.