رنگ اسب ها
مجموعه اسب فریزین ایران2025-04-21T08:39:47+00:00رنگ بدن یکی از مهمترین و چشمنوازترین ویژگیهای اسب است که در تشخیص نژاد، شناسایی فردی و حتی در ارزشگذاری اسب نقش دارد. در این صفحه، با رایجترین رنگهای اسب و ویژگیهای هر یک آشنا میشوید؛ از کهر و سمند گرفته تا رنگهای خاصتر مانند کرنگ و ابرش.
آشنایی با رنگهای متنوع اسبها

رنگ بدن، یال و دم اسبها عمدتاً به ساختار ژنتیکی آنها وابسته است؛ در واقع به آللهای موجود در کروموزومهایشان. این رنگها معمولاً از بدو تولد تا پایان عمر ثابت باقی میمانند. با این حال، برخی رنگها ممکن است با افزایش سن یا در دوران بلوغ دچار تغییر شوند. لازم به ذکر است که لکههای سفیدی که پس از جراحت روی بدن اسب ظاهر میشوند، جزء رنگ اصلی اسب محسوب نمیشوند.
رنگهای غیرقابلتغییر اسبها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
رنگهای ساده (اصلی): سفید، سیاه، کرنگ، سمند، کهر
رنگهای مخلوط: نیله، نیله ابرش، قرهنیله، نیلهگلگون، نیلهروشن، ابرش، شرابی، گلرنگابرش
رنگهای مرکب: کهر ابلق، سیاه ابلق
جالب است بدانید که عمر خیام در کتاب نوروزنامه، فهرستی از نامهای رنگ اسبها را ثبت کرده که از غنای واژگان کهن فارسی در این زمینه حکایت دارد. برخی از این نامها عبارتاند از: الوسچرمه، سرخچرمه، تازیچرمه، خنگ، بادخنگ، مگسخنگ، سبزخنگ، پیسه کمیت، کمیت، شبدیز، خورشید، گور سرخ، زردرخش، سیارخش، خرماگون، چشینه، شولک، پیسه، ابرگون، خاکرنگ، دیزه، بهگون، میگون، بادروی، گلگون، ارغون، بهارگون، آبگون، نیلگون، ابرکاس، باوبار، سپیدزرده، بورسار، بنفشهگون، ادس، زاغچشم، سبزپوست، سیمگون، ابلق، سپید، سمند.
در گذر زمان، واژگان جدیدی نیز از زبانهای دیگر وارد فارسی شدهاند. امروزه رنگهای اسب علاوه بر نامگذاری سنتی، بر پایهی علم ژنتیک نیز تحلیل و دستهبندی میشوند.
رنگ سیاه
رنگ سیاه یکی از رنگهای ساده و خالص در اسبهاست که کل سطح بدن حیوان با موهای تیره و سیاه پوشیده میشود. این رنگ در گونههای مختلف میتواند به شکلهای زیر ظاهر شود:
سیاه خالص
سیاه مات
سیاه براق
سیاه کثیف (که در آن برخی نقاط بدن به قرمز متمایل میشوند)
رنگ سیاه اغلب باعث میشود اسب در ظاهر قدرتمندتر و پرصلابتتر دیده شود.

رنگ سفید
رنگ سفید در اسبها که در اصطلاح سنتی به آن «قزل» نیز گفته میشود، طیف گستردهای دارد؛ از سفید صدفی براق تا سفید کدر متمایل به زرد یا صورتی کمرنگ. بهطور کلی، سفید در اسبها به چند دسته زیر قابل تفکیک است:
سفید مات: رنگی شبیه گچ، بدون درخشندگی یا تلألؤ.
سفید کثیف: سفید مایل به زرد، که معمولاً جلوهی روشنی ندارد.
سفید چینی (دُرّنایی): سفید با انعکاس مایل به آبی که علت آن، رنگ پوست بدن اسب است که از زیر موها نمایان میشود.
در برخی موارد، بهویژه زمانی که پوست بدن اسب تیره باشد، بازتاب آن از میان موهای روشن ممکن است رنگ بدن را به شکل خاکستری روشن نشان دهد. به همین دلیل است که در تولد، رنگ سفید کامل نسبتاً نادر است؛ چرا که اغلب کرهاسبها دارای تعدادی مو با رنگ تیره هستند و رنگ آنها در آغاز به صورت «خاکستری بسیار روشن» دیده میشود.
رنگ سمند
رنگ سمند در اسبها به رنگ طلایی شباهت دارد. در این نوع رنگ، موهای پوششی بدن به رنگ طلایی روشن یا تیره هستند، در حالی که یال، دم، و بخشهای پایینی دست و پا به رنگ سیاه دیده میشوند. گاهی اوقات، در ناحیهی پشت و شانهها، خطهای گورخری نیز مشاهده میشود که به آنها اصطلاحاً «خط شانه» یا «خط زیبرا» گفته میشود.
سمند از نظر تیرگی به دو دستهی اصلی تقسیم میشود:
سمند تیره
سمند روشن
در برخی اسبها، رنگ یال و دم روشنتر از رنگ بدن است. به این نوع، در اصطلاح سنتی، «سمند یزیدی» یا «سمند با یال و دم شسته» گفته میشود.



رنگ کرنگ
رنگ کرنگ یکی از رنگهای گرم و چشمگیر در اسبهاست که بدن اسب با موهایی به رنگ قرمز دارچینی، چای پررنگ، یا زرد تیره پوشیده میشود. نکتهی قابل توجه این است که رنگ یال، دم و بخشهای پایینی دست و پا تقریباً با رنگ بدن هماهنگ است و تفاوت مشخصی با آنها ندارد.
بر اساس شدت تیرگی یا روشنی رنگ قرمز در موهای بدن، کرنگ به دستههای زیر تقسیم میشود:
کرنگ روشن
کرنگ معمولی
کرنگ گیلاسی
کرنگ مسی
کرنگ شیرقهوهای
کرنگ تیره
کرنگ سوخته
در برخی انواع، موهای یال، دم و اطراف سمها روشنتر از رنگ بدن هستند. اگر این بخشها به رنگ زرد کاهی باشند، این نوع را کرنگ بالسفید یا کرنگ موگاوی مینامند.

رنگ کهر
رنگ کهر شباهت زیادی به رنگ کرنگ دارد، با این تفاوت که در اسبهای کهر، یال، دم، و بخشهای پایینی دست و پا به رنگ سیاه هستند. این تضاد رنگ بین موهای بدن و موهای یال و دم، از ویژگیهای بارز و قابل تشخیص این رنگ محسوب میشود.
در برخی موارد، مانند رنگ سمند، ممکن است خطوط گورخری در ناحیهی پشت یا شانهها نیز مشاهده شود.
انواع کهر بر اساس طیف رنگ قرمز موهای پوششی بدن به چند دسته تقسیم میشود:
کهر روشن
کهر تیره
کهر گیلاسی
کهر شاهبلوطی
کهر سوخته
این تنوع رنگی در کهر، جلوهای خاص و منحصربهفرد به اسب میدهد و در میان علاقهمندان به اسب، بسیار محبوب است.

رنگ طلایی
رنگ طلایی در اسبها با بدنی به رنگ زرد مایل به قرمز شناخته میشود. رنگ یال، دم و قسمتهای بالایی سم نیز معمولاً با رنگ بدن هماهنگ است یا اندکی روشنتر از آن دیده میشود. این رنگ یکی از رنگهای خاص و چشمنواز در میان نژادهای مختلف اسب است.
رنگ طلایی به چند دسته اصلی تقسیم میشود:
طلایی روشن
طلایی معمولی: با یال و دم به رنگ سفید مات و بدون درخشندگی
طلایی مایل به قرمز: که در برخی منابع به آن «سفید پشتگِلی» نیز گفته میشود
طلایی تیره: با سایهای نزدیک به زرد پررنگ

رنگ نیله
نیله یکی از رنگهای خاص در اسبهاست که با ترکیب موهای سفید و تیره (معمولاً سیاه یا قهوهای) در بدن ظاهر میشود. این رنگ معمولاً بهمرور زمان ایجاد میشود؛ یعنی اسبی که در ابتدا دارای موهای تیره است، به تدریج موهای سفید در بدنش پدیدار میشود و رنگی خاکستری یا مخلوط پیدا میکند.
برخی از انواع رایج رنگ نیله عبارتاند از:
نیله روشن: درصد موهای سفید در بدن زیاد است و رنگ کلی به روشنی میزند.
نیله سرخون: غلبهی رنگ قرمز در موهای بدن باعث میشود رنگ اسب بیشتر مایل به سرخی دیده شود تا خاکستری.
نیله گلگون (لکهدار): رنگ نیله به صورت لکههای منظمی روی بدن پراکنده شده است.
نیله مگسی: اسب در زمان تولد سیاهرنگ است، اما با افزایش سن، بدن بهتدریج روشنتر میشود و در دوران پیری، لکههایی شبیه به جای مگس روی بدن ظاهر میشود.
نیله مرجانی: نوعی از نیله با درخششی مایل به صورتی یا مرجانی که در برخی نژادها دیده میشود.
قرهنیله: درصد موهای سیاه در این نوع زیاد است و رنگ کلی بدن به سمت سیاهی میل میکند.



رنگ ابرش
ابرش تنها رنگ در اسبهاست که از ترکیب سه رنگ اصلی: سیاه، سفید و قرمز بهوجود میآید. این رنگ ترکیبی باعث ایجاد ظاهری منحصربهفرد و گاه غیرقابل پیشبینی در اسب میشود. الگوی توزیع رنگ در بدن ابرشها معمولاً به صورت لکهها یا رگههای نامنظم است.
در بیشتر موارد، یال و دم اسبهای ابرش به رنگ سیاه یا تیرهتر از سایر بخشهای بدن هستند که این تضاد، زیبایی رنگ ابرش را دوچندان میکند.

رنگ ابلق
ابلق به رنگهایی گفته میشود که در آنها لکههای رنگی مختلف روی زمینهای سفید پدیدار میشوند. برخلاف رنگ ابرش که ترکیب رنگها در هم ادغام شده، در ابلق، مرزبندی لکهها واضح و مشخص است و تضاد رنگی بیشتری در ظاهر اسب ایجاد میکند.
این لکهها میتوانند از طیفهای رنگی مختلف باشند، و بسته به رنگ لکهها، انواع ابلق عبارتاند از:
ابلق سیاه
ابلق موشی
ابلق سمند
ابلق کرنگ
ابلق کهر
ابلق خاکستری
ابلق ابرش
ابلق گرگی
این نوع رنگ در نژادهایی با سابقهی ترکیبپذیری ژنتیکی بالا بیشتر دیده میشود و در بین دوستداران اسب با نقشهای خاص، بسیار محبوب است.

Comments (6)
عالی بود ممنونم
عالی و فوق العاده
حظ بردم
تشکر
میدونید نفت مملکت روزی تمام میشود و آنجاست ک نژاد اسبهای ایرانی اصیل میتواند نجاتمان دهد
کاش مسئولین بفهمند .افسوس ک عقب رفتیم مدتیه ،بازم تشکر
سپاسگزارم
درود اقا رنگ کره بیشتر از مادیون بهش میرسه یا نریون؟؟
بستگی داره کدوم یکی ژن غالب داشته باشند. اما معمولا ژن پدر بر مادر غالب هست
دروووود عالی بود
خلاصه در عین حال کامل و مفید